Architecten / Ingenieurs
Wanprestatie architect jegens aannemer die contract heeft overgenomen
72.050
Een projectontwikkelaar heeft een architect opdracht gegeven om tekeningen te maken voor de bouw van een aantal woningen en heeft een aannemer ingeschakeld voor de bouw en verkoop van de woningen. Door fouten van de architect leden kopers schade. De aannemer is de kopers tegemoet gekomen. Kan de aannemer de architect aanspreken op grond van het contract tussen de projectontwikkelaar en de architect?
Een architect heeft in opdracht van een projectontwikkelaar tekeningen gemaakt voor de realisatie van 53 woningen. De projectontwikkelaar heeft een aannemer ingeschakeld voor de bouw en verkoop van de woningen. Op een aantal tekeningen heeft de architect een door de aannemer per e-mail doorgegeven aanpassing van de positie van een woning niet verwerkt, waarna de woning niet volgens deze aanpassing is geplaatst. Naar aanleiding hiervan heeft aannemer met de kopers van de woning een schikking bereikt, bestaande uit het kosteloos realiseren van een speelkamer en aanbouw. Nadien hebben de projectontwikkelaar en de aannemer een overeenkomst tot contractsovername gesloten (in die mogelijkheid voorzag het contact tussen de projectontwikkelaar en architect expliciet). Na de contractsovername is bij de oplevering van een viertal woningen opgemerkt dat de beglazing brandwerend uitgevoerd had moeten worden, waarvoor de aannemer is aangesproken. Voor beide fouten in de tekeningen – de onjuiste positie van een woning en het ten onrechte niet opnemen van brandwerende beglazing – heeft de aannemer de architect aansprakelijk gesteld.
In hoger beroep oordelen appelarbiters dat de architect op beide punten toerekenbaar tekort is geschoten jegens de aannemer. Het betoog van de architect dat de contractsovername niet rechtsgeldig zou zijn, omdat zij hier niet schriftelijk over is geïnformeerd door de projectontwikkelaar, wordt verworpen. De architect is middels een machtiging van de projectontwikkelaar aan de aannemer door de aannemer geïnformeerd over de contractsovername. Uit het contract blijkt niet dat een dergelijke constructie niet is toegestaan. Ook het feit dat de aannemer al voor de contractsovername een schikking had bereikt met de kopers van de onjuist gesitueerde woning en deze schade niet op de projectontwikkelaar kon verhalen in verband met een vrijtekening in de aannemingsovereenkomst kan de architect niet baten. Gebleken is dat aannemer met die vrijtekening akkoord is gegaan juist vanwege de in de overeenkomst tussen de projectontwikkelaar en de architect opgenomen mogelijkheid om de contractuele positie van de projectontwikkelaar ten opzichte van de architect over te nemen. Het beroep van de architect op eigen schuld van de aannemer faalt ook. Volgens appelarbiters heeft de aannemer erop mogen vertrouwen dat de architect de wijzigingen had doorgevoerd, zoals hij dit steeds deed. Bovendien is aannemelijk dat op het terrein geen duidelijke referentiepunten zichtbaar waren toen de betreffende woning daar als eerste werd uitgezet, zodat de aannemer niet kon zien dat de gewijzigde situering van de woning niet was doorgevoerd. Met de gevorderde schade hebben appelarbiters tot slot geen moeite, mede omdat de architect betrokken is geweest bij het vaststellen van de schade.
De beslissing is duidelijk. Als gevolg van de rechtsgeldige contractsovername kon de aannemer de architect aanspreken op grond van de overeenkomst tussen de projectontwikkelaar en de architect. Een dergelijke contractsovername is er vaak op gericht om de schadelijdende partij (in dit geval de kopers) zo snel mogelijk tegemoet te kunnen komen en om de draagplicht van de schade eenvoudiger bij de uiteindelijke schadeveroorzakende partij te leggen (in dit geval de architect). De contractsovername maakte immers mogelijk dat de aannemer, nadat hij zijn klanten (de kopers) heeft kunnen ontzorgen, de schadeveroorzakende partij (de architect) eenvoudiger kon aanspreken op grond van wanprestatie in het kader van de overeenkomst tussen de projectontwikkelaar en de architect. Was er geen contractsovername geweest, dan had de aannemer de architect slechts kunnen aanspreken op grond van een jegens hem gepleegde onrechtmatige daad (tussen de aannemer en de architect bestond immers zelf geen overeenkomst). Een dergelijke vordering kent meer haken en ogen dan de vordering die de aannemer nu op grond van de overeenkomst tussen projectontwikkelaar en de architect kon instellen.
In de praktijk komen ook andere vormen van contractsovername voor, bijvoorbeeld in het geval er sprake is van opvolgend opdrachtnemerschap (dus bijvoorbeeld een architect die werkzaamheden van een voorgaand architect overneemt). Het risico bestaat dan dat de opvolgend architect aansprakelijk kan zijn voor eventuele fouten van zijn voorganger. Het is daarom van groot belang om met de opdrachtgever, andere betrokkenen en onderling goede afspraken te maken over aansprakelijkheid van de voorgaande en opvolgende architect.