Accountants

Schaderapport partijdeskundige bevat onvoldoende voorbehouden

College van Beroep voor het bedrijfsleven 31 maart 2020
ECLI:NL:CBB:2020:201

Een accountant wordt verweten tuchtrechtelijk laakbaar te hebben gehandeld doordat zijn schaderapport een deugdelijke grondslag zou ontberen en er in het kader van zijn onderzoeken geen hoor en wederhoor zou zijn toegepast. Hoe kijken de Accountantskamer en het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) hiernaar? 

Nadat bij een BV onverklaarbare liquiditeitstekorten waren ontdekt, is de accountant gevraagd onderzoek te doen naar de oorzaken ervan. Uiteindelijk is de financieel directeur van de BV aansprakelijk gehouden voor de schade als gevolg van de geconstateerde onregelmatigheden. De accountant kreeg vervolgens de opdracht om de schade te berekenen. Het Schaderapport dat de accountant heeft opgesteld is later gebruikt in de procedure tegen de financieel directeur.

Ten grondslag aan de klacht over de accountant ligt het verwijt dat het Schaderapport en het Reactierapport een deugdelijke grondslag ontberen en dat in het kader van zijn onderzoeken geen hoor en wederhoor is toegepast. Hierdoor is een onjuiste en onvoldoende onderbouwde schadeberekening opgesteld. De Accountantskamer acht de klacht gegrond en stelt samenvattend dat het onderzoek en de rapportage dusdanig partijdig zijn, dat het een accountant, die ook altijd het algemeen belang voor ogen moet houden en de gerechtvaardigde belangen van de wederpartij van zijn cliënt, niet waardig is. Tevens zou de accountant met deze rapporten het accountantsberoep in diskrediet hebben gebracht en in strijd hebben gehandeld met de fundamentele beginselen van professionaliteit.

Het College is in hoger beroep milder voor de accountant en volgt wat betreft hoor en wederhoor haar betoog dat uit de opmerkingen van de accountant niet kan worden afgeleid dat hij voor zijn schadeberekening in de vorm van een vermogensvergelijking relevante informatie miste. Het College benadrukt haar eerdere lijn in de rechtspraak dat een document niet reeds een deugdelijke grondslag ontbeert op grond van het enkele feit dat geen hoor en wederhoor is toegepast, maar dat hoor en wederhoor een middel is om een deugdelijke grondslag te verkrijgen. Dat het toepassen van hoor en wederhoor hier een vereiste was om een deugdelijke grondslag te verkrijgen, ziet het College niet.

De ongegrondverklaring van de klacht dat geen hoor en wederhoor is toegepast, laat overigens de ernst van de andere verwijten onverlet. Naast dat aan het Reactierapport inhoudelijke tekortkomingen kleven wordt de accountant in het bijzonder kwalijk genomen dat het fundamentele beginsel van objectiviteit niet is nageleefd. Dit komt door de vergaande mate waarin in het onderzoek en rapportage simpelweg uitgegaan is van de standpunten van de opdrachtgever zonder ook maar enig oog te hebben voor de gerechtvaardigde belangen van een van de betrokkene bij een evenwichtig onderzoek. Naast dat het onderzoek niet op een deugdelijke grondslag berust heeft de accountant daarbij tevens gehandeld in strijd met de beginselen van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid door onvoldoende te verduidelijken dat het Schaderapport deels is gebaseerd op niet door betrokkene geverifieerde feitelijke aannames van de opdrachtgever, zonder het daarbij noodzakelijke voorbehoud te maken. Daardoor heeft de accountant de schijn gewekt dat de mededelingen in het Schaderapport berusten op feitelijke aannames die door hem als registeraccountant werden onderschreven en is het risico ontstaan dat uit het Schaderapport onjuiste conclusies zouden worden getrokken in de civiele procedure tussen zijn opdrachtgever en betrokkene. Dat dit risico zich vooralsnog niet heeft gerealiseerd, doet niet af aan de ernst van de vastgestelde verwijten.

De uitkomst van deze procedure ligt in lijn met de jurisprudentie op dit gebied. Zoals bijvoorbeeld ook is vastgelegd in NBA-handreiking 1127 inzake ‘Opdrachten uitgevoerd ter ondersteuning bij (potentiele) geschillen’, is het met name in conflictsituaties voor de accountant van belang om voor alle betrokkenen (waaronder de rechter, die waarde zal hechten aan de bevindingen van de accountant) duidelijkheid te scheppen over de wijze waarop de accountant tot zijn bevindingen is gekomen. In dat kader is het raadzaam voor een accountant om zich te allen tijde bewust te zijn van zijn positie in het conflict en het doel waarvoor de rapportage zal worden gebruikt.