Notarissen

Omvang zorgplicht van de notaris bij vastleggen overeenkomst in akte

Rechtbank Zeeland-West-Brabant 8 november 2017
ECLI:NL:RBZWB:2017:7236

Een Commanditaire Vennootschap geeft een notaris opdracht om een geldleningsovereenkomst in een akte vast te leggen. Als later de lening niet wordt terugbetaald spreken de CV en haar vennoten de notaris aan. Is de notaris aansprakelijk tegenover de CV?

Een commanditaire vennootschap (“CV”) wendt zich via haar beherend vennoot en haar vertegenwoordiger tot een notaris. De CV heeft op basis van een leningsovereenkomst geld geleend aan een vennootschap die niet meer in staat is dit terug te betalen. Naar aanleiding daarvan sluit de CV een nieuwe overeenkomst op grond waarvan de bestuurder van de vennootschap de schuld aan de CV overneemt en het openstaande bedrag aan de CV zal voldoen. De notaris krijgt de opdracht om deze overeenkomst in een notariële akte vast te leggen en de terugbetaling van de schuld (de “koopsom”) via zijn derdengeldenrekening te laten verlopen.

Op de dag van het passeren van de akte blijkt de koopsom nog niet op de derdengeldenrekening van de notaris te staan. De notaris bespreekt met de vertegenwoordiger van de beherend vennoot van de CV of (i) met het passeren van de akte moet worden gewacht tot de koopsom binnen is of (ii) de akte toch moet worden gepasseerd, waarbij opgenomen zal worden dat de koopsom op een specifiek later moment betaald zal worden. De vertegenwoordiger van de beherend vennoot kiest vervolgens voor de tweede optie. De koopsom wordt uiteindelijk niet voldaan en de CV stelt de notaris aansprakelijk voor haar schade.

De CV legt aan haar vordering ten grondslag dat de notaris tekort is geschoten in zijn contractuele zorgplicht jegens de CV en zijn buitencontractuele zorgplicht jegens de commanditaire vennoten van de CV. Dit omdat hij onder meer nagelaten zou hebben om: (i) deugdelijk onderzoek te doen naar de (omvang van de) koopsom en de rente daarover, (ii) erop toe te zien dat de koopsom betaald zou zijn voor het passeren van de akte, (iii) te waarborgen dat er voldoende zekerheidsrechten waren en (iv) te waarschuwen voor de risico’s van het aangaan van de overeenkomst.

De rechtbank wijst de vordering van de CV af. De notaris heeft jegens de CV de zorgvuldigheid in acht genomen die van een redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot mag worden verwacht. Als gevolg hiervan is er ook geen schending van een eventuele zorgplicht jegens de commanditaire vennoten.

Interessant voor de praktijk zijn de volgende aspecten. De rechtbank overweegt dat de inhoud van de zorgplicht mede afhangt van de inhoud van de opdracht en de maatschappelijke achtergrond en kennis van partijen. In dit geval kwam een professionele partij met een concreet uitgewerkte overeenkomst bij de notaris met de opdracht deze in een notariële akte vast te leggen. Daarbij was de vertegenwoordiger van de beherend vennoot iemand met veel ervaring in het bankwezen. Tot slot had de notaris ten aanzien van de betaling van de koopsom verschillende opties voorgelegd aan de CV. Deze omstandigheden samen maken dat de rechtbank oordeelt dat de notaris zijn zorgplicht niet geschonden heeft. Anders was dit geweest als de CV bij de notaris was gekomen en slechts de contouren van een rechtshandeling vast hadden gestaan en de notaris was gevraagd dit vorm te geven, partijen geen financiële achtergrond hadden gehad en de notaris geen keuzemogelijkheden had voorgelegd. Kortom, hoe meer huiswerk partijen hebben gedaan en ter zake kundig zij zijn, hoe minder ver de zorgplicht van de notaris zich uitstrekt.