Architecten / Ingenieurs

Honorarordnung für Architekten und Ingenieure

De beloning voor architecten en ingenieurs is tijdens de crisis onder druk komen te staan. Ook nu de markt weer aantrekt, wordt er door opdrachtgevers nog steeds scherp naar de beloning gekeken. Nu veel van onze relaties ook werkzaamheden verrichten in Duitsland, is het ter vergelijking met de Nederlandse situatie interessant om te zien hoe de beloning van architecten in Duitsland bij wet is geregeld.

In Duitsland is de beloning van architecten en ingenieurs wettelijk geregeld in een bijzondere verordening: de Honorarordnung für Architekten und Ingenieure (HOAI).

Opvallend is dat de HOAI de hoogte bepaalt van de honorering aan de hand van omvangrijke tabellen. Afhankelijk van de bouwsom en de moeilijkheidsgraad van de uit te voeren werkzaamheden (op een schaal van 1 tot 5) worden minimum- en maximumtarieven gegeven waaraan een architect gebonden is. Worden er geen expliciete afspraken over het honorarium gemaakt, dan geldt het minimumtarief.

De HOAI maakt daarnaast een onderscheid in negen bouwfases (“Leistungsphasen”). Deze fases zien niet alleen op het daadwerkelijke ontwerpen van het gebouw, maar betreffen bijvoorbeeld ook de intake, het aanbestedingsproces, het overzien van de werkzaamheden en de oplevering. Per fase wordt een percentage van het honorarium gerekend, dat steeds bij de afronding van de betreffende fase wordt toegekend.
 
Hoewel de HOAI zekerheid en transparantie biedt en een eerlijke betaling garandeert, ligt de wet ook onder vuur. De Europese Commissie vindt dat de HOAI tot oneerlijke concurrentie leidt, omdat de wet het werk van buitenlandse architecten in Duitsland zou belemmeren. Afgelopen november heeft de Commissie daarom aangekondigd dat zij bij het Hof van Justitie van de Europese Unie een procedure tegen Duitsland zal starten om deze wet van de baan te krijgen. Of een dergelijke procedure succesvol zal zijn is nog onduidelijk: de Duitse Staat en diverse vakorganisaties schatten de kansen voor het voortbestaan van de HOAI niet ongunstig in. Vooralsnog is de Duitse wet in elk geval nog gewoon van kracht.
 
Voor een Nederlandse architect lijkt het belang van de HOAI op het eerste gezicht niet groot: in principe is de HOAI alleen van toepassing op architecten die in Duitsland gevestigd zijn. Dit kan echter anders liggen als het Duitse recht expliciet van toepassing wordt verklaard. Het valt daarom aan te raden om duidelijke afspraken te maken als er werkzaamheden in Duitsland worden verricht, de opdrachtgever Duits is of indien er door de opdrachtgever beoogd wordt Duits recht van toepassing te verklaren.
 
In voorkomende gevallen dient tevens te worden getoetst of deze afspraken binnen de kaders van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering vallen.