Accountants

De (veranderde) maatschappelijke visie ten aanzien van de advisering over belastingontduiking

Rechtbank Rotterdam 29 november 2017
ECLI:NL:RBROT:2017:9390

Een accountants- en belastingadvieskantoor adviseert en faciliteert het opzetten van een trustconstructie via Cyprus. Wanneer de Belastingdienst daarvan lucht krijgt, start zij onderzoek naar het reilen en zeilen bij deze bedrijven en legt zij boetes en heffingen op. Het bedrijf probeert dit af te wentelen op haar fiscaal adviseur, maar lukt dat? De uitspraak geeft een inkijkje in de (veranderde) maatschappelijke visie op dit soort constructies.

Een accountants- en belastingadviseurskantoor verricht al enige tijd werkzaamheden voor een conglomeraat van bedrijven op het moment dat de bestuurders ervan gaan nadenken over het opzetten van een fiscaal zo gunstig mogelijke constructie. Daartoe adviseert het accountantskantoor over de oprichting van een Cypriotische truststructuur. Uiteindelijk is onderdeel van deze constructie dat de Cypriotische vennootschap eigenaar en houder wordt van het merk waarmee de werkmaatschappij van de bestuurder actief is in de markt van behang en glasweefsel, waarbij de werkmaatschappij licentievergoedingen afdraagt aan de Cypriotische maatschappij.

De Belastingdienst heeft een fiscaal onderzoek ingesteld bij de werkmaatschappij en haar bestuurder. De Belastingdienst concludeert dat de transacties tussen de werkmaatschappij en de Cypriotische vennootschap geen zakelijke relatie kennen maar louter zijn ingestoken vanuit aandeelhoudersmotieven. Voorts oordeelt de Belastingdienst dat haar onderzoek vanuit de werkmaatschappij ernstig is bemoeilijkt. Na afronding van haar bevindingen legt zij dan ook navorderingsaanslagen op.

De werkmaatschappij, haar bestuurder en enige overige betrokkenen stellen het accountantskantoor aansprakelijk voor de financiële gevolgen van de opgezette trustconstructie waarmee zij nu worden geconfronteerd. De rechtbank maakt direct korte metten met de handelswijze van het accountantskantoor; de constructie komt neer op een vorm van belastingontduiking en in algemene zin oordeelt zij dat een redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot daar niet aan mag meewerken. Het opzetten van een trustconstructie als zodanig acht zij niet ongeoorloofd, maar wel in deze specifieke omstandigheden. Daartoe lijkt vooral redengevend dat de werkmaatschappij omvangrijke royaltyvergoedingen afdroeg aan de Cypriotische vennootschap en dat daarvoor geen (legitieme) reden bestond. Wel neemt de rechtbank eigen schuld aan, omdat ook eiser moest inzien dat de transacties geen normaal zakelijk karakter hadden. Daarom blijft de helft van de schade voor zijn eigen rekening.

De rechtbank oordeelt aldus dat een Nederlands accountantskantoor vanzelfsprekend mag meedenken over fiscaal gunstige constructies, maar dat zij zich moet onthouden van enige advisering waardoor ook maar de schijn van belastingontduiking wordt gewekt. Met haar morele vingerwijzing toont de rechtbank ook dat de visie over advisering over fiscaal gunstige constructies aan verandering onderhevig is en dat in ieder geval iedere constructie waarbij belasting wordt ontdoken ontoelaatbaar is. Voor de beantwoording van de vraag of een accountant/fiscaal adviseur wil (blijven) adviseren over dergelijke fiscale constructies is het goed om deze (veranderde) maatschappelijke en rechterlijke visie in het achterhoofd te houden. Bovendien is het, als men daar op verzoek van de cliënt toch over adviseert, van groot belang om de klant indringend te wijzen op eventuele risico’s en gevolgen van die constructie en dit ook schriftelijk vast te leggen. In deze zaak had het accountantskantoor de cliënt weliswaar gewezen op de risico’s, maar had dat – gelet op het karakter van de constructie en haar wetenschap daarover – ontoereikend gedaan.